Friday, May 18, 2012

ცურვით გამოწვეული სტრესის გავლენა ძღც-ზე

ფონში ძღც-ის დინამიკის დადგენის შემდეგ ვირთაგვას ვათავსებდით წყლიან ავზში, რომელშიც წყლის დონის სიმაღლის გამო, ცხოველი მთელი ექსპერიმენტული დროის (30წთ) განმავლობაში იძულებული იყო ეცურა, რათა არ ჩაძირულიყო. Aამის შემდეგ ცხოველი ამოგვყავდა ავზიდან და იწყებოდა ძილ-ღვიძილის ციკლის ეეგ რეგისტრაცია.
Gგარკვეული დროის განმავლობაში ცხოველი ცივი წყლიდან ამოყვანის შემდეგ ცახცახებდა, ილოკებოდა, შეინიშნებოდა კარგად გამოხატული ჰიპერაქტივაცია. შემდეგ შედარებით მშვიდდებოდა, წვებოდა, იღებდა ძილისათვის დამახასიათებელ პოზას და იძინებდა. ცურვით გამოწვეული სტრესი გავლენას ახდენს ვირთაგვის ძღც-ის სტრუქტურაზე (სურ. 13).. ცურვით გამოწვეული სტრესის შემდეგ ფონთან შედარებით იზრდება ძილის ორივე ფაზის დადგომის პერიოდები (სურ. 14), რასაც მოჰყვება ძღც-ში ღვიძილის ხანგრძლივობის გაზრდა და ძილის ხანგრძლივობის შემცირება (სურ. 15). როგორც სურათიდან ჩანს, ღვიძილი იზრდება 72%-ით, ხოლო ნტძ და პძ მცირდება 26%-ით და 2%-ით შესაბამისად. Aაღნიშნული ცვლილებები, კერძოდ კი, ძილის ხანგრძლივობის შემცირება გამოწვეულია როგორც ძილის ფაზების საშუალო ხანგრძლივობის, ისე მათი დადგომის სიხშირის შემცირებით (სურ. 16, ა, ბ). ამის შემდეგ შეისწავლებოდა დიაზეპამის გავლენა ცურვით გამოწვეულ ცვლილებებზე ძღც-ში. ამ მიზნით, ცხოველს წყლიდან ამოყვანისთანავე ინტრაპერიტონეალურად უკეთდებოდა დიაზეპამი და თავსდებოდა გალიაში ძილ-ღვიძილის ციკლის ეეგ რეგისტრაციისათვის.
Dდიაზეპამის ინექციიდან რამდენიმე წუთში ცხოველს (ისე, როგორც ცდების პირველ სერიაში) ერღვეოდა მოძრაობა, გორაობდა, გაშმაგებით ჭამდა საკვებს. Gგარკვეული დროის (15-20წთ) შემდეგ ვირთაგვა მშვიდდებოდა, წვებოდა გაშოტილი და იძინებდა.
დიაზეპამი მნიშვნელოვან ცვლილებებს იწვევს ძღც-ის სტრუქტურაში. იგი ამცირებს ძილის დადგომის ფარულ პერიოდს არა მარტო სტრესთან (სურ. 13, ბ), არამედ ფონთან შედარებითაც (სურ. 13,ა) და ზრდის ძილის ხანგრძლივობას. იგი იწვევს სტრესით გახანგრძლივებული ძილის ორივე ფაზის დადგომის ფარული პერიოდის შემცირებას (სურ. 17), რასაც მოჰყვება ძღც-ში ფაზათა შეფარდების მკვეთრი ცვლილება (სურ. 18). Eეს ფაქტი ვლინდება სტრესით გამოწვეული გახანგრძლივებული ღვიძილის შემცირებასა (43%-ით) და ძილის, კერძოდ კი _ ნტძ-ის მკვეთრ გაზრდაში (55%-ით).
Aამგვარად, ცურვით გამოწვეული სტრესი იწვევს ღვიძილის ხარგრძლივობის გაზრდას და ძილის ორივე ფაზის ხანგრძლივობის შემცირებას, ხოლო დიაზეპამი ამცირებს სტრესით გამოწვეულ გახანგრძლივებულ ღვიძილს და ზრდის ძილის ხანგრძლივობას.

No comments:

Post a Comment